ماهی سرخ نوروز گرچه سفره هفت سین را رنگین تر میکند, از آغاز هفت سین بر سفره ما نبود. ماهی سرخ در ایران موجود بود و در گذشته بسیاری از خانه ها که حوض داشتند میتوانستند خانه ای دائمی تر به ماهی ها بدهند و شاید چند ساعت بدور از این خانه و در تنگ بلورین کوچک, چندان مشکلی نبود. و آنها که حوض نداشتند ماهی ها را به خانه ای از دوستان که حوض داشت میبردند. برخی از آکوارویم های خانگی استفاده میکنند. از یک سو امروزه چنین امکانی برای بیشتر مردم موجود نیست و بیشتر این ماهی ها جز همان تنگ بلورین کوچک خانه ای نخوهند داشت. از سوی دیگر برای نوروز میلیونها ماهی قرمز با سرعت پرورش داده و در شریط بسیار بدی هم فروخته میشوند.
هدف من بیگمان نابود کردن هفت سین یا آیین زیبای نوروزی نیست. گرچه باید از خود بپرسیم که در شرایط امروزی , آیا ماهی قرمز همچنان نمادآیین نیک و پشتیبانی از جانداران بدست امشاسپندان هست؟
مهمتر این هست که هر سال چند میلیون ماهی قرمز با رفتاری غیر انسانی نابود میشوند که شایسته این سنت ما نیست و باید هم از نظر آموزشی هم ایجاد مقررات مناسب به آن نگاهی بیاندازیم. با درود.
---
ماهی قرمز
عید نوروز آمده این سنت شیرین تو
پر کن از شادی، نه غم بر سفره هفت سین تو
پنج میلیون ماهی قرمز برای سال نو
میشوند قربانی این سنت دیرین تو
لحظه ای بنگر به حال ماهی بی حال خود
چون نباشد این گناه ماهی مسکین تو
گر توانی ماهی خود را نگهداری کنی
بچه ماهی کی تواند تا کند نفرین تو
گر نداری در توان ماهی میار بر سفره ات
به که نیکی یادگاری باشد از آیین تو
آنچه میماند به جا تنها سیاهی هست و مرگ
گرچه سرخی آورد بر سفره رنگین تو
عید نوروز چون رسید این سنت شیرین تو
پر کن از شادی، نه غم بر سفره هفت سین تو
ا.ه.ل.ایرانی (اهلی) اسفند ۱۳۹۰
---
با توجه به اینکه عمر ماهی قرمز تا ۲۰ سال میرسد, باید بیشتر در حفظ آنها کوشش کنیم.
یک ماهی قرمز تا طول یک انگشت , برای زنده ماندن دست کم به یک لیتر آب نیاز دارد و باید درون ظروف نگهداری ماهی قرمز بیش از یک سوم حجم، آب ریخت.
ماهی قرمز باید دور از نور مستقیم خورشید و در محیط کم سروصدا و رفت و آمد نگهداری شود. بهترین دما برای زندگی ماهی بین ۱۰-۲۵ درجه سانتی گراد می باشد تغییرات ناگهانی دما بخصوص در موقع تعویض آب سبب استرس و در نهایت مرگ ماهی می‌شود.
ظرف نگهداری ماهی را در مکانی ثابت قرار دهید و از جابجایی مداوم و یا ضربه زدن به آن اجتناب کنید زیرا ماهی قرمز بر اثر ضربه‌ای هر چند کوچک به تنگ و یا صدای تولید شده در محیط، به شدت می‌ترسد و سکته میکند.
در طول هفته یک یا دو بار آب ماهی نیاز به تعویض دارد و در صورتیکه از آب شهری استفاده می‌شود چون دارای کلر می باشد جهت کلرزدایی باید آب را قبل از استفاده برای نگهداری ماهی حداقل به مدت ۴۸ ساعت در ظرف دهان گشاد نگهداری تا هم کلر موجود در آب خارج و هم دمایش با دمای محیط برابر شود.
در هنگام تعویض آب، یکباره آب را عوض نکنید با آرامش کامل نیمی از آب را خالی کرده و سپس کم کم آب برداشته شده از ظرف را با آبی که قبلاً تهیه کرده‌اید جایگزین کنید.
زد عفونی کردن ظرف ماهی و شستشوی کامل ظرف پس از ضد عفونی کردن لازم است چراکه می‌تواند برای ماهی خطر مرگ به دنبال داشته باشد.
همه موجودات زنده برای زنده ماندن نیاز به غذای مناسب و متنوع دارند و کمبود غذا سبب کاهش رشد و در نهایت مرگ ماهیها می‌شود، تغذیه ماهی لازم است روزانه دو بار در روز (صبح و عصر) در مدت حدود پنج دقیقه انجام شود، ماهی قرمز بایستی با غذاهای کم پروتئین و سرشار از کربوهیدرات شناور در سطح آب تغذیه شود و بهتر است از غذاهای آماده مخصوص ماهی قرمز استفاده کنید ولی از خرده‌های ریز نان یا حبوبات پخته شده یا زرده تخم مرغ می‌توان به عنوان غذای ماهی استفاده کرد. غذا دهی بیش از حد باعث انباشت غذا در ظرف نگهداری و در نتیجه باعث آلودگی آب و مسموم شدن ماهی خواهد شد.
ماهی قرمز را باید از مراکز عرضه معتبر و تحت نظارت و کنترل بهداشتی تهیه کنند و از خرید ماهیانی که دارای علایمی مانند تا خوردگی باله‌ها، لکه های پنبه مانند در اطراف دهان یا سطح بدن، بیرون زدگی چشم بصورت یکطرفه یا دو طرفه و مشاهده زخم روی سطح بدن و یا لکه‌های سفید متمایل به خاکستری خودداری کنند.
---
در گوشه سمت راست پایین تصویر , جورج، ماهی قرمز ده ساله ای است که از یک عمل جراحی پر خطر جان سالم به درد برد.
جورج مدتها از یک غده بزرگ در سرش رنج می برد. پزشک به صاحب جورج دو گزینه می‌دهد یا جورج را عمل کنند و یا او را راحت کنند؛ صاحبش عمل جراحی را انتخاب میکند. عمل جراجی او دویست دلار خرج برداشت. پزشک جراح موفق شد غده را از سر جورج در بیاورد. او در طول عمل به آبشش‌های جورج اکسیژن و آب پمپاژ کرد تا او زنده بماند. حالا جورج تا بیست سال دیگر عمر خواهد کرد.
---
هدف من بیگمان نابود کردن هفت سین یا آیین زیبای نوروزی نیست. گرچه باید از خود بپرسیم که در شرایط امروزی , آیا ماهی قرمز همچنان نمادآیین نیک و پشتیبانی از جانداران بدست امشاسپندان هست؟
مهمتر این هست که هر سال چند میلیون ماهی قرمز با رفتاری غیر انسانی نابود میشوند که شایسته این سنت ما نیست و باید هم از نظر آموزشی هم ایجاد مقررات مناسب به آن نگاهی بیاندازیم. با درود.
Comments