سپندار مذ

سپندار مذ , روز زن , مهر و زمین بر ایران عاشقان خجسته

---

اسپندگان

نهادی ز عشق بر زمین و زنان

سپندار مذ یا که اسپندگان

در اسپند و در پنجمین روز آن

شد آن جشن و آیین ایرانیان

و مردان زنان را اطاعت کنان

دهند هدیه عشق بر همسران

به یاد آورند همسران ، مادران

و از آن فروزان شود مهرمان

زمین و زنان هر دو چون داده جان

طبیعت و نسلی به آیندگان

گرامی شماریم و در یادمان

خردمند باشیم و بس مهربان

و از عشق بر سرزمین این زمان

به پا گشته مردم به اسپندگان

ا.ه.ل.ایرانی (اهلی) اسپندگان ۱۳۸۹

---

جشن سپندارمذگان یا جشن اسپندگان روز گرامیداشت زن، زمین و عاشقان ، یکی از جشن‌های ایران باستان است که در روز ۵ اسفند برگزار می‌شود. ریشه این جشن را تا زمان هخامنشیان میدانند. ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه آورده‌است که ایرانیان باستان، روز پنجم اسفند را روز بزرگداشت زن و زمین و عشاق، می‌دانستند. اگرچه منابع کهن از جمله ابوریحان این جشن را در روز پنجم اسفند یاد کرده‌اند، اما با توجه به تغییر ساختار گاهشمار ایرانی و سی و یک روزه شدن شش ماه نخست سال در گاهشماری خورشیدی، برخی این جشن را در ۲۹ بهمن میدانند. بر پایه منابع کهن و همان‌طور که از نام آن پیداست این جشن به روز اسپند یعنی پنجمین روز ماه از ماه اسفند اشاره دارد. در هر ماه، یک بار، نام روز و ماه یکی می‌شده‌است که در همان روز که نامش با نام ماه یکی می‌شد، نام جشن بزرگداشت نام آن روز و ماه را میگرفت. همین‌طور روز پنجم هر ماه سپندار مذ یا اسپندار مذ نام داشت که در ماه دوازدهم سال که آن هم اسپندار مذ نام داشت، جشنی با همین عنوان می‌گرفتند. دکتر محمد نجاری پژوهشگر مطالعات تطبیقی زنان در هنر و ادبیات، نیز در سخنرانی خود با عنوان سوگ و سورنامه، با استناد به ابوریحان بیرونی و گُردیزی، تاریخ پنج اسفند را در گاهشمار زرتشتی درست می‌داند و می‌گوید: «بنا به گفتهٔ ابوریحان اسپندارمَذ ایزد موکل بر زمین و ایزدِ پشتیبان و نگاهبان زنان شوهر دوست و پارسا و درستکار بوده و به همین مناسبت این روز، جشن زنان، نامگذاری و مردم برای گرامیداشت زنان، به ایشان کادو می‌دادند و بخشش می‌کردند. این گزاره را گردیزی نیز در زین الاخبار آورده‌است: از این روی جشن را مردگیران می‌گفتند که زنان به اختیار خویش و با آزادی، شوی و مَرد زندگی خود را برمی‌گزیدند؛ بنابراین در روز پنجم ماه اسفند جشن زنانهٔ «مَردگیران» یا «مژدگیران» که ویژه زنان نام داشته، برگزار می‌شده‌است.

---

سپندار مذگان

روز عشق از ماه عشق و عاشقان

شد سپنداری ز مذگان بیگمان

پنج اسپند است و روز همسران

مژده گیران است برای بانوان

گرچه در تقویم نو این جشنمان

ماه بهمن میشود این روزمان

روز عشق است روز خاک است و زنان

هدیه میگیرند ز هم دلداگان

جشن آیین بود و کیش از باستان

برده ایم از یاد خود این داستان

هست عشق گاهی ز یار و دلبران

یا که از میهن پرستان ارمغان

عاشقان میهن ، ای ایرانیان

روز عشق آزاد باد ایرانمان

ا.ه.ل.ایرانی (اهلی ) بهمن ۱۳۸۹

عاشقم من

عاشقم من ، عاشقی بس بیقرارم

عاشق این سرزمین و این دیارم

گرچه گاهی کرده کورم ، کرده سحرم

برده از دست ، عقل و هوش و اختیارم

هرچه هست و هرچه باشد ، هر کجایم

خانه ام هست ، خاطرات و یادگارم

ریشه ام هست ، آب و خاکش داده جانم

گر بمانم ،همچو نامش ماندگارم

گرچه بس بشکانده قلبم از سیاهی

بوده , ای بس هم غرور و افتخارم

گر محل زادگاهت میهنت هست

من به جز آن میهنی دیگر ندارم

گرچه دنیا خانه هست زحمتکشان را

من جهانی همصدا را خواستارم

میروم من تا بسازم آن جهانم

من ره آزادگان را رهسپارم

کی بسازم من جهان بی میهن خود

در ره سازندگی من جان سپارم

عاشقم من ، عاشقی بس بیقرارم

عاشق این سرزمین و این دیارم

ا.ه.ل.ایرانی (اهلی) فروردین ١٣٩٢

---

بسیاری از آیین و فرهنگهای گذشته از هم تاثیر پذیر بوده اند. در بسیاری از فرهنگها و آیین دیگر هم مشابه سپندار مذ و روز عشق گرامی داشته میشود, چنانچه روز والنتاین در ۱۴ فوریه, در بسیاری از کشورها روز عشق شناخته میشود.

روز پیوستن رسید

روز عشق و روز مهر و روز پیوستن رسید

با سپندار مز امروز عشق بر میهن رسید

زاده شد نور از دل خاک مرگ اهریمن رسید

روز خندیدن و شادی , روز رقصیدن رسید

روز رو بوسیدن از یار , روز دلبستن رسید

روز دل دادن به یاران , روز دل بردن رسید

هدیه از مردان به مادر , همسر و بر زن رسید

در هوای گلشن عشق , روز گل چیدن رسید

روز پنج ماه اسپند از چه در بهمن رسید

ماه اسپند است که پاکی از دلی روشن رسید

روز عشق سرزمین و مرگ هر دشمن رسید